مقدمه
صنعت پتروشیمی که
امروزه یکی از صنایع مادر به شمار می رود صنعتی است که در آن با انجام واکنش ها
فیزیکی و شیمیایی بر روی هیدروکربن های سبک نفتی می توان به موادی با ارزش افزوده
چندین برابر نسبت به مواد اولیه رسید میزان ارزش افزوده رابطه مستقیمی به درجه
پیچیدگی عمل و مراحل تبدیل چه از نظر انجام واکنش و چه از نظر سایر مسائل جنبی
دارد . به عنوان مثال به مراحل مختلف تهیه و تولید پوشاک از ماده اولیه نفت خام
اشاره می کنیم ( نفت خام - برش نفتا –
اتیلن – اتیلن گلایکول - الیاف پلی استر –
پوشاک ) محصولات تولیدی این صنعت برخی به عنوان ماده اولیه در صنایع پایین دستی
مورد استفاده و عده ای به صورت مواد نهایی در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد
صنایع پایین دستی و وابسته به صنعت پتروشیمی در مقایسه با صنایع دیگر از نظر
اشتغال زایی و ایجاد کار دامنه گسترده تری دارد و به نحوی است که برای واحدهای
تولید کوچک (با سرمایه کم ) و واحدهای تولیدی بزرگ ( با سرمایه های کلان ) امکان
ایجاد کار و فعالیت وجود دارد . فرآورده
هایی پتروشیمیایی با توجه به تعداد و تنوع ویژگی ها در رفع بسیاری از احتیاجات
روزمره سهم بسزایی دارا می باشد . از جمله
در ساخت و تولید مواد دارویی ، غذایی ، پوشاکی ،رنگ و نقاشی ،الکترونیکی ،
کشاورزی ، بهداشتی و غیره کاربرد دارد .
تاریخچه صنایع پتروشیمی
در جهان :
پس از 60 سال بهره
برداری از نفت ( 1920 میلادی ) تصور و پیش بینی استفاده عملی از هیدروکربن های
نفتی به عنوان مواد اولیه شیمیایی صورت پذیر
نگردیده بود . تا اینکه برای اولین بار صنعت پتروشیمی در آمریکا پا به عرصه
وجود گذاشت و آمریکایی ها اصطلاح (پتروکمیکالز) را برای مواد حاصله از نفت ،
معمول نمودند . و بعدا ً در اروپا و ممالک دیگر استفاده از مواد نفتی به عنوان
مواد خام اولیه شروع گردید.
توسعه و گسترش صنایع
پتروشیمی در دهه 1970 میلادی در تمام مناطق جهان ادامه داشته به نحوی که در سال
1977 میلادی تقسیم بندی تولید مواد اولیه بنیادی صنایع پتروشیمی در جهان به صورت
زیر در آمده است . آمریکا 36 درصد – اروپای غربی 35 درصد - ژاپن 13 درصد – اروپای شرقی 11 درصد و ممالک
دیگر5 درصد مواد بنیادی شامل متانول ،اتیلن ، پروپیلن ، بوتادین ، بنزن ،
پاراکسلین و ارتواکسلین میگردد .
در زمان جنگ یعنی سال
1942 میلادی بیشتر تغییرات و تبدیلات مربوط به تهیه تولوئن جهت تبدیل به تری نیترو
تولوئن ( TNT )
بود اما پس از جنگ که بازارهای نظامی از بین رفت و در نتیجه شرکت ها یا کمپانی
هایی که تا آن زمان احتیاجات مصرفی زمان جنگ را از صنعت پتروشیمی تهیه می نمودند
به تولید محصولات جدیدی از قبیل رنگ ها ، حلال های آبی ، دترجنت ها ، پلیمر ها ،
حشره کش ها ، داروها ، کودهای شیمیایی و
بالاخره مواد واسطه ای برای تهیه سایر فرآورده های شیمیایی پرداخت .
برخی از شرکت های مهم
پتروشیمی در جهان عبارتند از آلمان ] فاربن فابریکن – بایروفاربورک هوخست ، بادیش آنیلین و سود افابریک
BASF [ ، آمریکا ] شرکت آلاید کمیکال ،شرکت آموکوانترناسیونال ، شرکت بی . اف- گودریچ [
، ایتالیا ] مونتهکاتینی[ ژاپن ] شرکت میتسوئی و شرکا MBK ، شرکت میتسوئی پترو کمیکال [
فرانسه ]
رن پولن ، نفتاشیمی – کارخانه لاورا[ .
مروری بر صنعت پتروشیمی
در ایران
با توجه به اهمیت صنعت
پتروشیمی و نقشی که این صنعت از نظر اقتصادی و سیاسی و فنی
می تواند برای مملکت داشته باشد برای اولین مرتبه در سال 1343 شمسی صنایع پتروشیمی
ایران وابسته به شرکت ملی نفت ایران تشکیل شد و فعالیت های خود را در این زمینه آغاز
نمود .
کشور ما به لحاظ ذخایر
نفتی چهارمین و به لحاظ منابع گازی دومین کشور جهان است . وفور و ارزانی مواد پایه
نفتی در ایران می تواند موجب کسب ارزش افزوده ای بالغ بر 15 برابر ارزش نفت خام و
گاز گردد .
تنوع فراوان فرآورده
های صنایع پتروشیمی و همچنین قابلیت جایگزینی این فرآورده ها با فرآورده های طبیعی
و نیز امکان تولید انبوه و سریع آن موجب شده است که توسعه و گسترش این صنعت از
اولویت خاصی در برنامه های عمران کشور برخوردار گردد .
صنایع پتروشیمی در
ایران از نظر طبقه بندی مواد شامل 2 رشته یا شاخه اصلی است :
1-
تولید کودها شیمیایی
2-
تولید مواد شیمیایی
|
|
|
گازهای
طبیعی
 |
آمونیاک
کودهای هیدروژن
مختلف
اوره
شمایی از فرآیند تولیدی مواد پتروشیمیایی
تولید کود های شیمیایی
با هدف بهبود کمی و
کیفی محصولات کشاورزی از طریق تقویت خاک با افزایش ترکیبات مختلف معدنی و آلی
احداث صنایع پتروشیمیایی در ایران مورد
توجه قرار گرفت .
نخستین گام برای این
منظور تأسیس کارخانه کود شیمیایی شیراز در سال 1338 بود. در حال حاضر کودهای شیمیایی تولیدی در ایران از
نظر نوع عنصر تأمین کننده برای خاک شامل :
1- کودها ازته 2- کودهای فسفاته 3- کودهای سولفاته 4- کودهای پتاسه .
کودهای ازته :
با توجه به اهمیت حضور
ازت در خاک جهت رشد غلات و نباتات کودهای شیمیایی ازت دار نظیر نیترات آمونیوم ،
اوره و آمونیاک خالص مورد استفاده قرار می گیرد . در سال 1373 گازهای موجود در
صنایع پتروشیمی شیراز و رازی دارای ظرفیت تولید سالیانه 2610 هزار تن کود شیمیایی
ازت دار معادل اوره ، نیترات آمونیوم و محلول آمونیاک بودند .
کودهای فسفاته
منبع اصلی تولید این
نوع کود سنگ معدنی فسفات می باشد و در نتیجه تهیه و تولید آن با توجه به نقش حیاتی
کودهای فسفاته در کشاورزی اهمیت استراتژیک آن به علت محدودیت ذخایر جهانی فسفات
قابل تحمل خواهد بود . در سال 1373 با توسعه واحد تولید DAP در مجتمع پتروشیمیایی رازی ظرفیت
تولید شیمیایی فسفاته در این واحد به سالیانه 250 هزار تن رسیده است.
گاز سوخت
|
اسید نیتریک 
|
|
نیترات آمونیوم
|
آمونیاک
نمایی از مجتمع های پائین دستی
آمونیاک
سنتز برخی مواد برای
کشاورزی :
جهت صنعتی نمودن یا
مکانیزه کردن کشاورزی باید روش ها و برنامه های مخصوصی مورد توجه قرار گیرد .
آمریکائی ها نشان داده اند که در کشاورزی مدرن ، کارخانجات و صنایع رل مهمی را ایفاء می نمایند . زیرا
قسمتی از فرآورده های این صنایع ،کودها ، کلیت ها ] [chelating Agentor Ligand و مواد مختلف دیگر از قبیل حشره کش هاست که در بالا بردن سطح تولید محصول
تأثیر زیادی دارد . طبق آماری که بدست آمده است جمعیت جهان رد فاصله زمانی 1960 – 1965میلادی به میزان 11.5 درصد افزایش یافته است. در صورتی که آمار مربوط به مقدار تولید مواد
غذائی در این فاصله زمان فقط 6.5 درصد فزونی نشان می دهد . یکی از راههای رسیدن به این تعادل
بالابردن سطح تولید مواد غذائی است که آن هم جز با استفاده از روش های نوین
کشاورزی میسر نمی باشد .
جهان شروع گردیده است . مقدار مصرفی این
1395/02/29
اطلاعات محصول:
قیمت: 9600
حجم فایل 1.03MB
فرمت فایل doc
